HVAC სისტემების 30 ძირითადი ტერმინი ქართულად – გაიგე როგორ მუშაობს FCU, AHU, VRF და სხვა ტექნოლოგიები კომერციული პროექტებისთვის საქართველოში. ბლოგი განკუთვნილია ინჟინრებისთვის, არქიტექტორებისთვის, MEP კონსულტანტებისთვის და მყიდველებისთვის.
HVAC სისტემის შემადგენელი ნაწილი. გამოიყენება ჰაერის გათბობისა და გაგრილებისთვის. მისი საშუალებით შესაძლებელია სასურველი ტემპერატურის დამყარება და რეგულირება როგორც მცირე, ასევე დიდი ზომის ნაგებობებში. არსებობს არხული ტიპის, კასეტური, კედელზე სამონტაჟო, მაღალწნევიანი, ულტრათხელი და მრავალი სხვა.
➡️ გამოიყენება: საცხოვრებელ, კომერციულ და სამრეწველო შენობებში
- AHU – ჰაერის მოდინებითი დანადგარი (Air Handling Unit)
უზრუნველყოფს გარედან საჭირო რაოდენობის სუფთა ჰაერის მიწოდებას, ფილტრაციას და ჰაერის ცირკულაციას. ასევე ტემპერატურის კონტროლს და სასურველი ტენიანობის შენარჩუნებას, ენერგიის დაზოგვის უპირატესობით. გამოიყენება როგორც პატარა ფართის შენობაში ასევე დიდ სივრცეებში.
➡️ განთავსება ხდება სახურავებზე ან ტექნიკურ ოთახებში
- BTU – ბრიტანული თერმული ერთეული (British Thermal Unit)
თბური ენერგიის საზომი ერთეული. გამოიყენება HVAC სისტემების სიმძლავრის გამოსათვლელად.
📏 1 კილოვატი ≈ 3,412 BTU/საათი
- COP – შესრულების კოეფიციენტი (Coefficient of Performance)
ეს არის ენერგოეფექტურობის კოეფიციენტი, რომელიც ასახავს სითბოს წარმოქმნისა და დახარჯული ელექტროენერგიის ურთიერთმიმართებას.
➡️ რაც უფრო მაღალია COP კოეფიციენტი, მით უფრო მაღალია ენერგოეფექტურობა.
- SEER – სეზონური ენერგოეფექტურობის კოეფიციენტი
მაჩვენებელი, რომელიც განსაზღვრავს, რამდენად ეფექტურად მოიხმარს ელექტროენერგიას კონდიციონერი ან სითბური ტუმბო მთელი სეზონის განმავლობაში გაგრილების რეჟიმში მუშაობისას.
➡️ განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია საქართველოს ცხელ ზაფხულში
- EER – ენერგოეფექტურობის კოეფიციენტი
ასახავს, რამდენად ეფექტურად მოიხმარს გაგრილების მოწყობილობა ელექტროენერგიას მოცემულ მომენტში ან ფიქსირებულ პირობებში (სტატიკური მაჩვენებელია, განსხვავებით SEER-ისგან, რომელიც სეზონურია).
- ორმილოვანი სისტემა
ერთი წყვილი მილით (მიწოდება/დაბრუნება) მუშაობს ან გათბობაზე, ან გაგრილებაზე.
- ოთხმილოვანი სისტემა
ცალკე მიწოდება/დაბრუნება ცხელი და ცივი წყლისთვის — იძლევა ერთდროული გათბობისა და გაგრილების შესაძლებლობას.
➡️ იდეალურია სასტუმროებისა და ზონირებული შენობებისთვის
გაგრილების დანადგარი, რომელიც წყალს აციებს და ამ წყლით მუშაობს HVAC ერთეულები
🧊 ტიპები: ჰაერზე დაფუძნებული, წყლის სისტემაზე დაფუძნებული
ეს არის რევერსიული დანადგარი, რომელსაც შეუძლია როგორც შენობის გათბობა-გაგრილება ასევე ცხელწყალმომარაგების უზრუნველყოფა.
🌿 ენერგოეფექტური ალტერნატივა ტრადიციული ქვაბებისათვის
- VRF / VRV – ცვლადი გამაგრილებლის ნაკადი
უზრუნველყოფენ შენობის როგორც გათბობას, ასევე გაგრილებასა და ვენტილაციას.
➡️ გამოიყენება ნებისმიერი პატარა თუ დიდი ფართის მქონე ნაგებობის კომპლექსური კონდიცირებისთვის: როგორც საცხოვრებელი სახლების, ასევე საოფისე, სავაჭრო, ინდუსტრიული თუ სხვა ტიპის შენობისთვის.
- არხული სისტემა
სისტემა, სადაც ჰაერის გადანაწილება ხდება ჰაერსატარების საშუალებით.
➡️ ხშირად გამოიყენება ღია ოფისებსა და სავაჭრო სივრცეებში.
ჭერზე დამონტაჟებული ფანკოილი, რომელიც იძლევა 360° ჰაერის განაწილებას.
➡️ იდეალურია კომერციული ინტერიერებისთვის.
კედელზე განთავსებული ერთეული, რომელიც ძირითადად გამოიყენება ბინებსა და მცირე ოფისებში.
- ERV / HRV – ვენტილაციის სისტემები ენერგიის აღდგენით
უზრუნველყოფენ შენობაში სუფთა ჰაერის მიწოდებას ისე, რომ შეამცირონ გათბობის ან გაგრილების ენერგიის დაკარგვა.
🌍 ამცირებს HVAC დატვირთვას და მხარს უჭერს ენერგოეფექტურ შენობებს.
- ახალი ჰაერის მიღება (Fresh Air Intake)
HVAC სისტემაში გარე ჰაერის ინტეგრაცია
➡️ კრიტიკულია შიდა ჰაერის ხარისხისთვის (IAQ)
- ACH – ჰაერის ცვლის სიხშირე
მაჩვენებლი თუ რამდენჯერ იცვლება ჰაერი კონკრეტულ სივრცეში საათში.
➡️ მნიშვნელოვანია კლინიკებში, ლაბორატორიებში, საკლასო ოთახებში და სტერილურ ზონებში
- BMS – შენობის მართვის სისტემა
ციფრული კონტროლის პლატფორმა HVAC, განათების, უსაფრთხოების და სხვა სისტემების ინტეგრირებისთვის.
📊 აუმჯობესებს ენერგიის მართვას და ავტომატიზაციას.
- თერმოსტატური გაფართოების სარქველი (TXV)
არეგულირებს გამაგრილებლის ნაკადს ამაორთქლებელში მოთხოვნის შესაბამისად.
- ინვერტორული კომპრესორი
კომპრესორი, რომელიც არეგულირებს სიჩქარეს რეალურ დროში დატვირთვის მიხედვით.
⚡ ამცირებს ენერგიის მოხმარებას და ახანგრძლივებს მოწყობილობის სიცოცხლეს.
- სტატიკური წნევა
წინააღმდეგობა ჰაერის დინებისთვის მილებში ან ფილტრებში.
➡️ გასათვალისწინებელია არხული სისტემის დაპროექტებისას.
- ხმის სიხშირის დონე – dB(A)
HVAC სისტემის ხმაურის მაჩვენებელი
🎧 35 dB(A)-ზე ნაკლები დონე რეკომენდებულია ოფისებისთვის და სასტუმროებისთვის.
- ფსიქრომეტრია
მისი დახმარებით ხდება ტენიანი ჰაერის თვისებების შესწავლა.
🧪 გამოიყენება HVAC დატვირთვის ზუსტ გამოთვლებში.
- ზონირების სისტემა
შენობას ყოფს სხვადასხვა ტემპერატურულ ზონებად
➡️ ზრდის კომფორტს და ამცირებს ენერგოდანაკარგებს
- მუდმივი ჰაერის მოცულობა (CAV)
უზრუნველყოფს ჰაერის მუდმივ ნაკადს, მიუხედავად ტემპერატურული მოთხოვნებისა.
🔻 ნაკლებად ეფექტურია ვიდრე VAV
- ცვლადი ჰაერის მოცულობა (VAV)
არეგულირებს ჰაერის ნაკადს, რათა შეინარჩუნოს მითითებული ტემპერატურა.
💡 ენერგოეფექტური და ოპტიმალურია მრავალზონიანი შენობებისთვის.
- პლენუმ ბოქსი
კამერა, რომელიც ანაწილებს დამუშავებულ ჰაერს FCU ან AHU-დან მრავალ მილში.
- ვენტილატორის სიჩქარის კონტროლი
იძლევა ჰაერის დინების რეგულირების შესაძლებლობას ზონის მოთხოვნების შესაბამისად.
⚙️ სისტემის ტიპის მიხედვით, მექანიკური ან ავტომატური.
- ფილტრის კლასი (ISO 16890)
მიუთითებს ჰაერის ფილტრების ეფექტურობაზე.
➡️ F7–F9 გამოიყენება კომერციულ გარემოში PM10, PM2.5 ფილტრაციისთვის.
- სისტემის ექსპლუატაციაში გაშვება/დამოწმება (Commissioning)
HVAC სისტემის შემოწმების და დიზაინთან შესაბამისობის დადასტურების პროცესი
✔️ აუცილებელია გარანტიის გააქტიურებისა და სისტემის ოპტიმიზაციისთვის.
Georgian 
English